Okres przedszkolny to czas kształtowania się uzdolnień muzycznych i zainteresowań muzyką. To także czas kształtowania się wrażliwości, między innymi muzycznej. Z dźwiękiem dziecko styka się już od najwcześniejszego dzieciństwa: zasypia przy muzyce, ma swoje ulubione piosenki, eksperymentuje z grą na instrumentach (garnki, patyki, itp.). Można z łatwością zauważyć, jak muzyka ekspresyjnie pobudza lub uspokaja małe dzieci. Korzyści wychowawcze, jakie niesie ze sobą oddziaływanie muzyki, są trudne do przecenienia. Słyszenie i słuchanie stymuluje rozwój intelektualny. Muzyczna wrażliwość wpływa na rozwój uczuć i daje zaspokojenie pewnym potrzebom życia wewnętrznego. Ruch przy muzyce jest źródłem radości, odprężeniem, wyładowaniem energii, daje szansę rozwoju fizycznego, a także jest środkiem terapeutycznym.
Zajęcia muzyczno-rytmiczne, z którymi dzieci spotykają się na swojej przedszkolnej drodze mają pełnić rolę ogólnorozwojowego stymulatora. Do ich zadań należą między innymi:
- ubogacenie dziecięcego umysłu o podstawowe wiadomości o szeroko rozumianej sztuce,
- praca nad koordynacją ruchową,
- umacnianie realnej wiary we własne siły i przekazywanie za pośrednictwem różnych form wyrazu głównych wartości o charakterze ponadczasowym.
Głównym celem zajęć rytmicznych jest ogólno – muzyczny rozwój dziecka oraz rozwijanie zainteresowań muzyką.
Realizacja celów odbywa się poprzez :
- śpiewanie piosenek,
- ćwiczenia emisyjne,
- przedstawianie za pomocą ruchu ilustrowanych muzyką zdarzeń,
- reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki i wysokości dźwięku,
- taniec,
- opracowanie układu choreograficznego do muzyki,
- słuchanie muzyki,
- wyrażanie muzyki w formie plastycznej,
- odnajdywanie w dziełach sztuki wartości dobra, prawdy i piękna.
Podstawowymi narzędziami do realizacji celów są:
- Ćwiczenia słuchowe i rytmiczne,
- Ćwiczenia i zabawy ruchowe,
- Poznawanie instrumentów i próby muzykowania,
- Śpiewanie piosenek,
- Tańce.
Zabawy ruchowe spełniają ważną rolę w poszczególnych etapach rozwoju dziecka, kształtując jego sprawność, koordynację ruchów i orientację przestrzenną. Pod koniec okresu przedszkolnego zabawy ruchowe są pomocnym elementem wychowawczym w przygotowaniu dziecka do zmian, jakie je czekają w związku z rozpoczęciem nauki szkolnej. W pierwszych miesiącach pobytu w szkole pomagają dzieciom w przezwyciężaniu trudności związanych z przystosowaniem się do 45-minutowego siedzenia w ławkach i coraz dłuższej koncentracji uwagi na jednym zadaniu.
Można powiedzieć, że zabawy ruchowe mają też charakter terapeutyczny, gdyż:
- w zabawie ruchowej dziecko uwalnia się od napięć jakie wywołują w nim ograniczenia wprowadzane przez otoczenie;
- w zabawach tych dziecko pozbywa się lęków;
- w zabawach dzieci zaspakajają swoje potrzeby i życzenia, przez co wyładowują wewnętrzne konflikty emocjonalne.
„Ćwiczenia rytmiczne to nie tylko środek pedagogiczny w celu rozwijania sił fizycznych i poczucia muzycznego rytmu, jest to metoda, której działanie rozciąga się i na system nerwowy, na szybkość orientacji, na bystrość obserwacji, jednym słowem na czynniki stwarzające człowieka zdrowego duchem i ciałem.” (E. J. Dalcroze)
Bibliografia:
- Z. Słobodzian „Zanim dziecko rozpocznie naukę w szkole”;
- T. Krzyżowska „Zabawy z piosenką”;
- praca autorska